Chanoeka in minder dan 700 Woorden!
Terwijl ik opgroeide hadden zij Kerstmis – wij hadden Chanoeka. Ik was zeker jaloers op de boom, het idee van Santa Claus (van wie ik wist dat hij niet echt was vanaf de tijd dat ik de man met de witte baard die cadeautjes gaf begreep, maar toch, ik keek op een kerstavond naar de door de maan verlichte hemel vol sterren, gewoon om te controleren….), sokken gevuld met lekkers en het grote feestmaal. We brachten de meeste kerstfeesten door met het zoeken naar een restaurant waar nog plaats was of een filmtheater. Er was op TV niets dan shows. Het was een moeilijke dag voor niet-kijkers, lang voor de Seinfeld-bende Festivus bedacht – voor de rest van ons.
Maar het was niet allemaal slecht…. Wij hadden onze dag - eigenlijk hadden we acht dagen! En terwijl het lied spreekt van 12 dagen Kerst, wist ik dat het er maar een was. Chanoeka was acht dagen aardappel latkes, dreidels, feestjes en het mooiste van alles een cadeautje iedere avond. Het is waar, Kerstmis was een leukere vakantie, maar Chanoeka had blijvende kracht.
Dat waren de diepe waarnemingen van een Joodse Amerikaan van acht jaar oud.
Voor diegenen onder jullie die geen Jood zijn, misschien groeide je op en vroeg je je af wat Chanoeka was – waar gaat het allemaal om? Waarom hebben zij acht dagen? En wat doen die kaarsen daar? Hoe zou het zijn als ik je het verhaal van Chanoeka vertel binnen de 700 woorden?
Nog een Koning Die Dacht dat Hij God Was
Net als de Caesars, die na hem kwamen, kreeg Antiochus Epiphanes, de Grieks Syrische leider op de een of andere manier het idee dat hij een god was. In 168 BCE namen zijn soldaten de Heilige Tempel in Jeruzalem in, wijdden hem aan de aanbidding van Zeus, niet Yahweh. Dit viel niet goed bij Godvrezende Joden, maar zij wisten dat ze niet tegen het Grieks Syrische leger op konden. Een jaar later werd het Judaïsme rechteloos en de Israëlieten werden gedwongen de Griekse goden te aanbidden. Ieder die doorging met het praktiseren van het Judaïsme werd met de dood bedreigd. Besnijdenis werd uitgebannen en er werden varkens geofferd op het altaar in de tempel.
De Makkabeeën
Minder dan een half uur van waar ik deze blog schrijf, in een stad genaamd Modi’in, was er een priester met de naam Matthias. Grieks-Syrische soldaten kwamen naar dit dorp en eisten dat de bewoners die bijeengedreven waren zouden buigen voor een afgodsbeeld en varkensvlees eten.
Toen Matthias weigerde, stapte een andere Joodse man naar voren en berustte erin. Woedend greep Matthias naar een zwaard en sloeg de man die de Joden zou leiden in de afgod aanbidding. Toen keerde hij zich naar de Syrische soldaat en doodde ook hem. Er ontstond een onafhankelijks oorlog onder leiding van de zoon van Matthias, Juda, die bekend stond als de Makkabeeër – de Hamer. Door een wonder versloegen de Makkabeeën Antiochus en was Israël opnieuw een onafhankelijke staat. Hoewel daar had je nog de Tempel. Hij was van buiten ontwijd door de Syriërs
Her inwijding
Het woord Chanoeka betekent inwijding en de Tempel moest worden her ingewijd en gereinigd. In de tempel was een lamp, de ner tamid (eeuwig licht) die dag en nacht zou moeten branden.
“U moet de Israëlieten gebieden dat zij zuivere olie, uit gestoten olijven, voor u meenemen voor het licht, om voortdurend een lamp te laten branden.” (Exodus 27:20).
Hoewel, volgens de traditie was er maar olie genoeg voor één nacht. Het zou acht dagen duren om meer olijfolie te krijgen. Toch ontstaken zij de lamp. Acht dagen later, toen de olie kwam, brandde de lamp nog steeds, wat bekend werd als het wonder van Chanoeka. Dat is de reden dat wij acht dagen vieren en waarom wij acht cadeautjes geven/krijgen. Dat is ook de reden waarom wij een speciale menora ontsteken, Chanoeka genaamd met acht kaarsen (een negende, Shamash genoemd, steekt elke kaars aan.)
Omdat het wonder gefocust was op de bovennatuurlijke vermenigvuldiging van olie bakken we aardappel latkes en sufganiyot (gelei donuts!) En hier is iets dat je je misschien niet hebt gerealiseerd. Yeshua vierde Chanoeka! Johannes vermeldt dat Yeshua in Jeruzalem was voor Chanoeka. Voor het grootste deel was de enige keer dat Yeshua naar Jeruzalem ging voor de Joodse feesten.
En het was het feest van de inwijding (Chanoeka) van de tempel in Jeruzalem, en het was winter. En Jezus liep rond in de tempel, in de zuilengang van Salomo. (Johannes 10:22-23)
Hier is ie dan…..de geschiedenis van Chanoeka in minder dan 700 woorden! Gezegend Chanoeka.
BONUS: Als gelovigen zien we de negende kaars als Yeshua. Hij zit boven de andere, maar komt naar beneden van die positie om licht te geven aan de andere kaarsen. Paulus spreekt over Yeshua die neerkomt uit de hemel en zichzelf vernedert door mens te worden. We lezen de woorden van Yeshua: “Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt zal niet in duisternis wandelen, maar zal het licht des levens hebben.” (Johannes 8:12) En wat Johannes getuigde over Yeshua: “het ware licht, dat licht geeft aan iedereen, kwam in de wereld.” (Johannes 1:9)
NOTE: Toen ik dit artikel voor het eerst uitgaf in 2012, was ik net in Berlijn (Duitsland) geweest om te prediken. Na de boodschap staken we de Chanoeka kaarsen aan. Ik kon niet helpen op te merken dat 1) Hitler is dood! En 2) Joden vieren nog steeds Chanoeka in Berlijn!
Happy Chanoeka!
